สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอพิบูลย์รักษ์  

  ประวัติความเป็นมา 

        อำเภอพิบูลย์รักษ์ จังหวัดอุดรธานี เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอหนองหาน วันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2535 ได้แยกพื้นที่ 3 ตำบล คือ ตำบลบ้านแดง ตำบลนาทราย และตำบลดอนกลอย จากอำเภอหนองหาน มาจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอพิบูลย์รักษ์. ต่อมาวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2540 ได้ยกฐานะเป็นอำเภอพิบูลย์รักษ์. ชื่ออำเภอ "พิบูลย์รักษ์" นั้น มาจากชื่อของ "หลวงพ่อพิบูลย์ วัดพระแท่น" ซึ่งเป็นพระนักพัฒนาและพระเกจิอาจารย์ที่ชาวอุดรธานีให้ความเคารพนับถือ

       พื้นที่ของอำเภอพิบูลย์รักษ์เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอหนองหาน ตั้งอยู่บริเวณริมลำน้ำห้วยหลวง ห่างจากตัวเมืองอุดรธานีประมาณ 42 กิโลเมตร ในช่วงปี พ.ศ. 2370 ชาวบ้านในพื้นที่ได้ร่วมกันต่อสู้กับทหารของอาณาจักรลาวล้านช้างที่เข้ามากวาดต้อนผู้คนจากโคราชและสระบุรี หลังจากชัยชนะ ชาวบ้านได้ปล่อยตัวเชลยและล้างอาวุธจนหนองน้ำแห่งนี้มีสีแดง ซึ่งเป็นที่มาของชื่อ "บ้านไท"

       ในปี พ.ศ. 2443 หลวงปู่พิบูลย์ พระอริยสงฆ์ผู้มีชื่อเสียง ได้มาถึงพื้นที่และเริ่มสร้างวัดพระแท่นที่บ้านแดง ท่านได้ชักชวนชาวบ้านย้ายจากหมู่บ้านเดิมมายังบริเวณวัดใหม่ และตั้งชื่อหมู่บ้านใหม่ว่า "บ้านแดง" ตามชื่อของต้นไม้แดงขนาดใหญ่ที่อยู่บริเวณวัด หลวงปู่พิบูลย์ได้วางผังเมืองและทำนายว่าบ้านแดงจะกลายเป็นเมืองขนาดใหญ่

       วันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2535 ได้แยกพื้นที่ 3 ตำบล คือ ตำบลบ้านแดง ตำบลนาทราย และตำบลดอนกลอย จากอำเภอหนองหาน มาจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอพิบูลย์รักษ์ ต่อมาวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2540 ได้ยกฐานะเป็นอำเภอพิบูลย์รักษ์. ชื่ออำเภอ "พิบูลย์รักษ์" นั้น มาจากชื่อของ "หลวงพ่อพิบูลย์ วัดพระแท่น" ซึ่งเป็นพระนักพัฒนาและพระเกจิอาจารย์ที่ชาวอุดรธานีให้ความเคารพนับถือ

      อำเภอพิบูลย์รักษ์มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอเพ็ญและอำเภอบ้านดุงทางทิศเหนือ, อำเภอทุ่งฝนทางทิศตะวันออก, อำเภอหนองหานทางทิศใต้, และอำเภอเมืองอุดรธานีทางทิศตะวันตก แบ่งการปกครองออกเป็น 3 ตำบล ได้แก่ บ้านแดง, นาทราย, และดอนกลอย รวมทั้งหมด 37 หมู่บ้าน

     อำเภอพิบูลย์รักษ์มีชื่อเสียงด้านความศรัทธาในพุทธศาสนาและวัฒนธรรมพื้นบ้าน ประเพณีที่สำคัญคือ "งานโคมลมลอยฟ้าและผ้ามัดหมี่ย้อมคราม" ซึ่งจัดขึ้นในเดือนธันวาคมของทุกปี งานนี้มีการปล่อยโคมลมเพื่อบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การแสดงผ้ามัดหมี่ย้อมคราม การประกวดธิดาโคมลม และกิจกรรมอื่น ๆ ที่สะท้อนถึงวิถีชีวิตและภูมิปัญญาท้องถิ่น จึงเป็นชุมชนที่มีความสำคัญทั้งในด้านประวัติศาสตร์ ศาสนา และวัฒนธรรมของภาคอีสาน

.

  ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอพิบูลย์รักษ์ มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้
    ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเพ็ญและอำเภอบ้านดุง
    ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอทุ่งฝน
    ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหนองหาน
    ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเพ็ญ

  การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค อำเภอพิบูลย์รักษ์แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 3 ตำบล 37 หมู่บ้าน ได้แก่
1. บ้านแดง (Ban Daeng) 15 หมู่บ้าน ได้แก่
หมู่ที่ 1 บ้านแดง
หมู่ที่ 2 บ้านหนองผักแว่น
หมู่ที่ 3 บ้านไชยวานน้อย
หมู่ที่ 4 บ้านดงยาง
หมู่ที่ 5 บ้านโพธิ์
หมู่ที่ 6 บ้านดอนเขือง
หมู่ที่ 7 บ้านแดง
หมู่ที่ 8 บ้านโนนดู่
หมู่ที่ 9 บ้านโนนลือชัย
หมู่ที่ 10 บ้านแดง
หมู่ที่ 11 บ้านแดง
หมู่ที่ 12 บ้านไชยวานพัฒนา
หมู่ที่ 13 บ้านแดง
หมู่ที่ 14 บ้านดงไร่
หมู่ที่ 15 บ้านพรพิบูลย์

2. นาทราย (Na Sai) 11 หมู่บ้าน ได้แก่
หมู่ที่ 1 บ้านนาทราย
หมู่ที่ 2 บ้านน้ำรอด
หมู่ที่ 3 บ้านดอนม่วง
หมู่ที่ 4 บ้านนานกหงษ์
หมู่ที่ 5 บ้านเสรีพัฒนา
หมู่ที่ 6 บ้านถ่อนนาเพลิน
หมู่ที่ 7 บ้านถ่อนนาเพลิน
หมู่ที่ 8 บ้านหนองไผ่
หมู่ที่ 9 บ้านนาทรายศรีวิไล
หมู่ที่ 10 บ้านใหม่สามัคคี
หมู่ที่ 11 บ้านมีชัยพัฒนา

3. ดอนกลอย (Don Kloi) 11 หมู่บ้าน ได้แก่
หมู่ที่ 1 บ้านดอนกลอย
หมู่ที่ 2 บ้านไทย
หมู่ที่ 3 บ้านหว้าน
หมู่ที่ 4 บ้านนายม
หมู่ที่ 5 บ้านดงยางน้อย
หมู่ที่ 6 บ้านหนองบัวสะอาด
หมู่ที่ 7 บ้านดอนกลอยศรีวิไล
หมู่ที่ 8 บ้านโพธิ์คำ
หมู่ที่ 9 บ้านโนนตาล
หมู่ที่ 10 บ้านนายม
หมู่ที่ 11 บ้านหว้านใหม่

  การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอพิบูลย์รักษ์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 3 แห่ง ได้แก่
องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแดงทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลนาทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาทรายทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลดอนกลอย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนกลอยทั้งตำบล

.

.